Gebarentaal is een fascinerende en rijke vorm van communicatie die wereldwijd door miljoenen mensen wordt gebruikt. Het biedt een visueel alternatief voor gesproken taal, met eigen grammatica, vocabulaire en cultuur. In deze blog leer je alles over gebarentaal, van de verschillende soorten tot het gebruik van het alfabet.
Wat is Gebarentaal?
Gebarentaal is een natuurlijke taal die gebruikmaakt van handgebaren, gezichtsuitdrukkingen, lichaamshoudingen en mondbewegingen om te communiceren. Het is geen universele taal; elk land of regio heeft zijn eigen gebarentaal. Zo zijn er wereldwijd ongeveer 140 verschillende landelijke gebarentalen, waaronder Nederlandse Gebarentaal (NGT) en American Sign Language (ASL).
Het Belang van Gebarentaal in Nederland
In Nederland gebruiken tussen de 15.000 en 18.000 dove mensen gebarentaal als hun eerste taal. Voor deze gemeenschap is NGT van onschatbare waarde. Het is niet alleen een communicatiemiddel, maar ook een belangrijk onderdeel van hun identiteit en cultuur. Sinds 2020 is NGT erkend als officiële taal in Nederland, een belangrijke stap richting inclusie en gelijkwaardigheid.
Verschillende Gebarentalen
Zoals gesproken talen verschillen per land, zo verschillen gebarentalen ook. Hier zijn enkele bekende gebarentalen:
- Nederlandse Gebarentaal (NGT): De officiële gebarentaal in Nederland, gebruikt door de dove gemeenschap.
- American Sign Language (ASL): Gebruikt in de Verenigde Staten en delen van Canada.
- British Sign Language (BSL): Gebruikt in het Verenigd Koninkrijk en verschilt aanzienlijk van ASL en NGT.
- Langue des Signes Française (LSF): De Franse gebarentaal, een van de oudste ter wereld.
Het feit dat gebarentalen wereldwijd zoveel variatie vertonen, toont aan hoe dynamisch en cultureel beïnvloed deze talen zijn.
Het Alfabet in Gebarentaal
Een belangrijk onderdeel van gebarentaal is het handalfabet, ook wel vingerspellen genoemd. Hiermee kun je individuele letters spellen om bijvoorbeeld namen of onbekende woorden over te brengen. Elke gebarentaal heeft zijn eigen handalfabet.
In NGT bestaat het alfabet uit éénhandige gebaren, terwijl in BSL vaak twee handen worden gebruikt. Het leren van het handalfabet is een goede manier om vertrouwd te raken met gebarentaal en is vaak een eerste stap voor beginners.
Even oefenen
Kun je onderstaande nu ‘lezen’? Laat het ons weten in de reacties!
Hoe Gebarentaal Verschilt van Gesproken Taal
Hoewel gebarentaal vergelijkbaar is met gesproken taal in termen van communicatie, zijn er grote verschillen. Gebarentaal heeft bijvoorbeeld een eigen grammatica die vaak visueel is georiënteerd. Zinsstructuren in NGT zijn bijvoorbeeld gebaseerd op het gebruik van ruimte en beweging, terwijl gesproken taal lineair is.
Daarnaast speelt non-verbale communicatie een grotere rol in gebarentaal. Gezichtsuitdrukkingen kunnen bijvoorbeeld de toon van een boodschap veranderen of extra informatie geven.
Gebarentaal Leren
Als je gebarentaal wilt leren, zijn er in Nederland tal van mogelijkheden. Van korte cursussen tot uitgebreide opleidingen, je kunt een traject kiezen dat bij je past, afhankelijk van je doelen en tijd.
(Online) Cursussen
Verschillende organisaties en instellingen bieden cursussen en workshops aan voor beginners en gevorderden. Enkele voorbeelden zijn:
- De cursus Nederlandse Gebarentaal van de LOI
- De cursus Nederlandse Gebarentaal van de NHA
- Workshops van het Nederlands Gebarencentrum
- Het online gebarenwoordenboek van het Nederlands Gebarencentrum
- De website Gebaar van de Dag, met iedere dag een nieuw gebaar!
Apps
Met verschillende apps kun je gebarentaal leren in je eigen tempo:
- HandTalk is een gratis digitaal woordenboek voor vertalingen naar American Sign Language. De app is beschikbaar voor iOS en Android.
- De KinderGebaren app bevat ruim 200 gebaren en is speciaal gericht op het leren van gebarentaal door zowel dove als horende kinderen. Ook deze app is beschikbaar voor iOS en Android.
Opleidingen tot Gebarentolk
Als je professioneel aan de slag wilt gaan met gebarentaal, kun je kiezen voor een opleiding tot bijvoorbeeld leraar gebarentaal en/of gebarentolk.
- Voltijd opleiding (4 jaar) Leraar Nederlandse Gebarentaal (NGT)/Tolk NGTÂ aan de Hogeschool Utrecht (HU).
- Bachelor opleiding (3 jaar) Sign Language Linguistics aan de Universiteit van Amsterdam (UvA).
Leren in de Praktijk
Naast formeel onderwijs is het belangrijk om de taal te oefenen in de praktijk. Denk aan:
- Vrijwilligerswerk in de dovengemeenschap: Hiermee kun je je vaardigheden verbeteren en tegelijkertijd bijdragen.
- Contact met dove mensen: Door regelmatig te communiceren met gebarentaligen leer je de nuances en dynamiek van de taal kennen.
Deze mogelijkheden bieden iedereen, van geïnteresseerde beginners tot aspirant-professionals, de kans om gebarentaal te leren en deel uit te maken van een inclusievere samenleving.
Technologie en Gebarentaal
Technologie speelt een steeds grotere rol in het ondersteunen van gebarentaalgebruikers. Denk aan apps die gesproken taal omzetten in gebaren of vice versa, of aan video’s met ondertiteling en gebarentolken. Deze innovaties maken communicatie toegankelijker en dragen bij aan een inclusievere samenleving.
Gebarentaal en Cultuur
Gebarentaal is meer dan alleen een communicatiemiddel; het is een integraal onderdeel van de cultuur van dove gemeenschappen. Het gebruik ervan brengt trots, verbondenheid en identiteit met zich mee. Door gebarentaal te leren of te ondersteunen, draag je bij aan het behoud en de erkenning van deze rijke cultuur.
Samengevat
Gebarentaal is een unieke en waardevolle vorm van communicatie die wereldwijd door miljoenen mensen wordt gebruikt. Met ongeveer 140 verschillende gebarentalen, elk met hun eigen grammatica en cultuur, is het een divers en boeiend onderwerp. In Nederland speelt NGT een belangrijke rol in de gemeenschap van dove mensen. Door gebarentaal te leren en te ondersteunen, kun je bijdragen aan een inclusievere samenleving en jezelf verrijken met een nieuwe manier van communiceren.
